Rumuz : 'ry mm' - Reklam Yazarları yazamıyor mu?

Benim de sorum var; ama biraz farkli. Arastirdim da ülkemizde pekcok reklam yazari bir fikirle cikisi sagliyor. Ajanslarda calismaya basladigi zaman ise, sirketlerle butunlesiyor ve ortaya gunumuzde oldugu gibi yaraticiliktan uzak, diger reklamlarla aynı tarz tanitimlar yapiliyor.

Sorum su: Reklam yazarlari mi yaratici, benzerlikten uzak reklamlar yazamiyor, yoksa sirketler 'aman ne olursa olsun, ti-vi'de cikayim yeterli' mi diyorlar? Hani reklamin iyisi kötüsü olmaz mantiği?

- - - - - - -

Hmm! Yine İnternet Türkçesi harfleri... Öff! Zamanında kıçını kaldırmayıp bu işleri başımıza açan tüm mühendislerin diploması çürüsün inşallah!

Üniversiteli dostum, ilginize ve iltifatlarınıza teşekkür ederim. Kusura bakmayın ama sorunuz farklı filan değil: Eksik bilgi veya varsayımlar üzerinde yürüyen bir soru. Açıklamaya çalışayım.

“Araştırdım da, pek çok reklam yazarı bir fikirle çıkışı sağlıyor, ajanslarda çalışmaya başladığı zaman ise, şirketlerle bütünleşiyor ve ortaya günümüzde olduğu gibi yaratılıcıktan uzak, diğer reklamlarla aynı tarz tanıtımlar yapılıyor.” ne demek, ben anlayamadım.

- Reklam yazarları ajanslarda çalışmazken (?) fikirler üretiyor, çıkışı (neyin çıkışı?) sağlıyor.
- Ama ajanslarda çalışmaya başlayınca (?), şirketlerle (hangi şirketler, ajans mı yoksa reklamveren mi?) bütünleşiyor
(bütünleşmek ne demek? Ruhunu mu satıyor? Onların etkisi altına mı giriyor?) Fikir üretmeyi bırakıyor (?)
- Yaratıcılıktan uzak (?), diğer reklamlarla aynı tarz (?) tanıtımlar (?) yapıyor.

mu demek istiyorsunuz?

Yaratıcılığın, hele reklamda yaratıcılığın nasıl tanımladığını karmaşık bir konu. Ve maalesef biraz geyik konusuna dönüşmüş durumda. Oysa Reklamda Hesapverebilme başlı başına bir önemli konu ve buna göre, kabaca söyleyeyim, sokaktaki adamın veya gazete köşesinde reklam eleştiren profesörün yaratıcılık hesabıyla-kaygısıyla reklamı yapan ve/veya yaptıran şirketin hesabı her zaman aynı olmuyor.

“Reklam yazarları mı yaratıcı, benzerlikten uzak reklamlar yazamıyor yoksa şirketler ‘aman ne olursa olsun, ti-vi'de çıkayım yeterli' mi diyorlar? Hani reklamın iyisi kötüsü olmaz mantığı?” keza, alan dışından birinin sorabileceği türden, toplama bir soru gibi.

Unutmayın ki, önünüze gelen her reklam uzun bir onay sürecinden geçiyor. Önce ajans içinde, sonra reklamveren şirkette. Bazen rekabet kurullarında, özdenetim kurullarında... Zaten yola çıkışta da reklam yazarına verilen siparişin kendisi de bir takım beklentilerin özetlendiği, somut biçimde tarif edildiği bir tür ön sözleşme. Yani reklam yazarı kafasına göre takılmıyor. O siparişteki hedefleri nasıl, neyle en iyi tutturabileceğine kafa yorarak başlıyor işine... Yaratıcılık denen niteliğin ortaya çıkışında, pek çok etmen ve taraf var aslında. Evet, bazı şirketler ve onların ajansları daha rakiplerinkine benzer işler yapıyor; bazıları ise daha cesur, risk alabilen, yenilikler deneyen vb işlere yönelmeyi kendi açısından daha doğru buluyor.

Reklamla tanıtımı aynı cümle içinde ama sanki ayrı şeylermiş gibi kullanmışsınız. Klasik üniversitede okuyorum demişsiniz, merak ettim hangi bölüm?

Sizin de ucundan eleştirir gibi olduğunuz yaygın sallamaya da bir cevap vereyim buradan: Reklamın iyisi olur, kötüsü olmaz! Ne demek bu derseniz, reklam bir yatırımdır; paranızı bir yere-şeye-projeye yatırınca, ne harcayacağım karşılığında neyi ne zaman alacağım diye düşünürsünüz, reklamda da durum farklı değil. Hesabını böyle yapmayanlar, kötü reklamları yapanlardır (reklamı kötü yapanlardır).

Bir de, başlığınızı çözemedim: “RV mi, RY mi?” RV ne oluyor acep? Yazarken vaz mı geçtiniz?

Size de iyi bayramlar.

Rumuz : 'Umutsuz yaşanmaz' - Yaratıcılığın uçsuz bucaksız okyanusu...

Yakin Dogu Universitesi Uluslararasi Iliskiler mezunuyum, 2000 senesinden beridir de California eyaletinde yasiyorum.
Burada bulundugum surede sehir kolejinde pazarlama, uluslararasi ticaret gibi konularda dersler aldim. Kagit, deri, otomobil, devre mulk gibi farkli alanlarda uzun seneler satis elemani olarak deneyimler kazandim. Fakat hic bir urun yada sektor bana istedigim calisma hirsini ve sefkini veremedi. Universiteden mezun oldugum sene, Turkiyede kendime reklamcilik pazarinda yer bulmaya calistiysamda, yeni mezun, is deneyimi az gibi often puften sebeplerden dolayi firsat verilmedi, tam o donemde de zaten Amerikaya goctum, benim Turkiyede ki Reklamcilik maceram daha baslamadan sona ermis buldu.

Yaraticiligin ucsuz bucaksiz okyanusunda, benimde yuzdurecek bir teknemin oldugu fikrini hicbir zaman aklimdan cikarmisda degilim. Size sorum; reklam yazari olabilmem icin bana ne gibi tavsiyelerde bulunabilirsiniz( sektorde is bulabilmemi kolaylastirabilecek bir rehber), tavsiye edebileceginiz bir lisans programi da var midir?

Ilginize Tesekkurler.

- - - - - - -

Hmm! İlginize asıl ben teşekkür ederim. Cevap yazmakta geciktim biraz, özür dilerim.

'Sektörde iş bulabilmemi kolaylaştıracak bir rehber', 'bir lisans programı' derken nereyi kastettiğinizden emin olamadım. Kaliforniya'da mı yoksa buraya dönmeyi mi planlıyorsunuz da onu mu soruyorsunuz ?

Bir kere reklam yazarı olabilmek için Türkçenizin epey hasara uğradığını söylemek zorundayım. De'ler filan bitişik. Şefki gibi sözcükleri de yanlış yazmışsınız. Altı yılda Türkçeniz bu hale geldiyse yazık. İlk önereceğim şey, İnternet üzerinden kendinize Türkçe dilbilgisi kitapları ve yazım kılavuzu ısmarlamanız, unuttuklarınızı (belki de hiç öğrenmediklerinizi) tekrar ele almanız. Reklam yazarlığının başka koşulları, olmazsa olmazları için blogdaki diğer yazılarda verdiğim başka cevapları da okumanız iyi olur. O koşullara uymuyorsanız, ya koşulları dikkate alıp sıkı bir kampa girersiniz, ya da gerçekçi davranıp reklam yazarlığını unutulabilirsiniz. Karar size kalmış.

Lisans konusunda, yine, başta söylediğimi söyleyeceğim. Dönüyorsanız, buradaki programlara bakmanız gerek. Lisans veya sertifika. Hangi şehirde olacaksınız, o bile belirleyici olur. Ama şöyle bir sıralarsak, Bilgi Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, İzmir Ekonomi Üniversitesi bu alanda iyiler. Reklamcılık Vakfının Bilgi ile işbirliği içinde yürütmeye başladığı Adschool lisansüstü ve sertifika programları sunuyor ve çok çok ilginç. Vakfın ayrıca sektörel eğitimleri var. Bilgi Üniversitesi hocalarından Celil Oker'in zaman zaman yaptığı yazarlık atölyeleri çok başarılı.

Yok eğer Kaliforniya'dan söz ediyorsak, sizin oradan araştırmanız daha sağlıklı sonuç verir.

Tekrar edeyim, Türkçe, Türkçe, Türkçe. Mutlaka ama mutlaka elden geçirin. Destekleyin. Cilalayın. Tazeleyin. Hem, çok çok okuyor musunuz ? İyi yazmak için çok okumak da gereklidir. Yoksa, reklam yazarlığını unutun!